Voortgangsnotitie

Vergadering: Forum Standaardisatie 8 juni 2022

Agendapunt: 6

Documentnummer: FS-20220608.6

Download hier de PDF versie van deze oplegnotitie. Wij kunnen de digitale toegankelijkheid van het PDF bestand niet garanderen.

Rechten: CC0 publieke domein verklaring

Samenvatting

Ter kennisname

• A. Internationaal
• B. Stand van zaken n.a.v. kamerbrief over rapport inventarisatie standaardisatie
• C. Overzicht columns Larissa Zegveld in iBestuur
• D. Communicatie

Ter kennisname

Ad A. Internationaal

Rolling Plan for ICT Standardisation 2022

Het Rolling Plan 2022 is eind april gepubliceerd door de Europese Commissie. Het Rolling Plan verschijnt jaarlijks en biedt een overzicht van uiteenlopende ICT-ontwikkelingen in Europa, gekoppeld aan EU-beleid.

Het document is beschikbaar in een webversie (HTML) via het platform Joinup, en als PDF-document via de website van de Europese Commissie. Nieuw in deze editie is de sectie ‘Foundational Drivers’, met een nieuw hoofdstuk over de Data Economie, en geüpdatete hoofdstukken over Cybersecurity en Netwerkbeveiliging en e-Privacy. Uitdagingen op deze sector-overschrijdende technologiegebieden vind je terug in alle stappen van digitalisering, en beleidsmakers moeten zich bewust zijn dat ICT-standaardisatie een belangrijk middel is om die uitdagingen op te lossen.

In het plan worden 39 verschillende thema’s behandeld, van Cybersecurity en e-Government tot e-Health en Robotics. De thema’s zijn verdeeld over vier hoofdgroepen:

• Foundational drivers
• Key enablers;
• Societal challenges;
• Innovation for the digital single market;
• Sustainable growth.

Elk thema geeft een overzicht van EU-verordeningen en richtlijnen gegeven en het standaardisatiewerk dat rondom het thema plaatsvindt. Het Rolling Plan wordt geproduceerd door het EU Multi Stakeholder Platform on ICT Standardisation en is een samenwerking tussen beleidsmakers, standaardisatieorganisaties en lidstaten. Het Rolling Plan is het enige overzicht waar de actuele ICT-standaardisatie prioriteiten en ontwikkelingen in Europa samengebracht zijn.

Europese Dataverordening

Op 23 februari 2022 heeft de Commissie nieuwe regels voorgesteld over wie in alle economische sectoren in de EU gegenereerde gegevens mag gebruiken. Deze Europese Dataverordening heeft tot doel de waarde van data in de economie te maximaliseren door ervoor te zorgen dat een breder scala aan belanghebbenden controle over hun data krijgt en dat er meer data beschikbaar is voor innovatief gebruik, terwijl prikkels om te investeren in datageneratie behouden blijven. De Dataverordening vormt een aanvulling op de in november 2020 voorgestelde verordening inzake datagovernance, het eerste resultaat in het kader van de Europese strategie voor data. Deze laatste horizontale bouwsteen van de datastrategie van de Commissie zal een sleutelrol spelen in de digitale transformatie, in overeenstemming met de digitale doelstellingen voor 2030.

Het Bureau Forum Standaardisatie heeft in het kader van een bijeenkomst met beleidsmedewerkers van de opdrachtgevers van het Forum een korte analyse gemaakt van de rol van interoperabiliteit en standaarden in de Dataverordening.

De belangrijkste observatie van de analyse is dat Europese wetgeving raakt aan interoperabiliteit en open standaarden, maar dat de wetteksten vaak redelijk abstract zijn omschreven en vragen om nadere operationalisering. Voor een deel ligt deze taak bij de Europese Commissie, maar ook op nationaal niveau moet er soms een doorvertaling plaatsvinden. Het Forum zou beleidsdepartementen kunnen helpen met de appreciatie van EU-wetgeving in ontwikkeling (input voortraject) en bij het doorvertalen van geadopteerde EU-wetgeving naar concrete acties.

De wet omvat diverse onderwerpen waar open standaarden een rol (kunnen) spelen. Ter illustratie: in het 64 pagina’s tellende document komt het woord interoperabiliteit 74 keer voor. Zo moeten API’s van ‘data-generende producten’ goed worden beschreven. Aanbieders van gegevensverwerkingsdiensten moeten redelijke technische maatregelen nemen om onwettige internationale transfer van niet-persoonlijke data, en onwettige overheidstoegang tot niet-persoonlijke data, te voorkomen. De wet stelt tevens interoperabiliteits- en portabiliteitseisen aan cloud-, edge- en andere gegevensverwerkingsdiensten (o.a. rond transport, syntax en semantiek). Operators van data spaces (ongedefinieerde term) moeten datastructuren, dataformaten, en interfaces voldoende beschrijven en publiek beschikbaar stellen. De Europese Commissie kan technische specificaties selecteren en publiceren die gebruikt moeten worden door gegevensverwerkingsdiensten. Zie ook de werk tekst, de BNC fiche en de Kamervragen. 

Ad B. Stand van zaken n.a.v. kamerbrief over rapport inventarisatie standaardisatie

Het vorige kabinet heeft met zijn reactie op het rapport Inventarisatie Standaardisatie (kamerbrief) een aantal acties in gang gezet. Deze acties zijn in lijn met de maatschappelijke doelstellingen voor burgers en bedrijven zoals verwoord in NLDigibeter. Toenmalig staatssecretaris Knops heeft het Forum Standaardisatie als een van de partijen gevraagd in dit kader een inspanning te leveren om het gebruik van open standaarden verder te bevorderen. Hieronder treft u de stand van zaken van deze acties aan, voor zover er onlangs tot een afronding is gekomen, of het punt nog open staat (afgeronde punten kwamen in updates in voorgaande Forumvergaderingen aan de orde).

Ad C. Overzicht columns Larissa Zegveld in iBestuur

iBestuur online publiceert regelmatig columns van Larissa Zegveld als algemeen directeur van Kennisnet en als voorzitter van het Forum Standaardisatie. Hieronder ziet u een overzicht van haar columns sinds haar aantreden als voorzitter.

Ad D. Communicatie

Publieke waarde via een toegankelijke Monitor rapportage

ICTU ontving 9 mei jl. een SROI-certificaat (Social Return On Investment) voor de inzet van leverancier Swink voor het digitoegankelijk maken van webcontent en van rapporten van de Monitor Open Standaarden.

Swink werkt met een groot aandeel medewerkers met autisme (en zorgt dat zij daar goed kunnen functioneren). Eén van de mensen die eind vorig jaar aan de Monitor-opdrachten heeft gewerkt, heeft inmiddels een vaste aanstelling gekregen dankzij de ICTU-opdrachten. Forum Standaardisatie heeft zodoende op een heel ander vlak dan open ICT-standaarden publieke waarde gecreëerd. Hun compliment en dank aan ICTU komt ook het Forum Standaardisatie toe.

Masterclass IT Recht Studenten op bezoek

Via Mathieu Paapst, universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen, kreeg BFS het verzoek mee te werken aan een opdracht voor elf studenten van de Masteropleiding IT Recht. Op vrijdagmiddag 20 mei jl. kwam de groep naar Den Haag en werden ze ontvangen door Désirée Castillo Gosker, Annemieke Toersen en Han Zuidweg op het ministerie van BZK. De opdracht was zich om zich te verplaatsen in de rol van jurist/beleidsadviseur van BFS/BZK en te adviseren over de vraag hoe het ‘pas toe of leg uit’-beleid ten aanzien van open standaarden - volgens hen- meer en beter nageleefd zou kunnen worden. Drie studenten presenteerde hun oplossingen en kwamen met interessante suggesties, zoals op bestuursniveau delen van ervaringen (best practices), belonen met subsidies, handhaven middels auditing, toezicht houden door interventies en een sanctiestelsel, en tot slot, stimuleren met certificering. De studenten zagen het toepassen van het ‘pas toe of leg uit’-beleid als het gebruik van de autogordel bij het autorijden. Kortom, een inspirerend bezoek voor alle aanwezigen.

Open Spreekuur Open Standaarden

Het Bureau Forum Standaardisatie organiseert elke woensdag in de even weken om 14.00 uur een open spreekuur over open standaarden. Iedereen is welkom via deze Webex-link en aanmelden vooraf is niet nodig.

Het Open Spreekuur Open Standaarden wil bijdragen aan communicabel maken van open standaarden, met oog op maatschappelijke meerwaarde van open standaarden. Het open spreekuur wil een podium bieden om open en laagdrempelig kennis en ervaringen te delen van de deelnemers onderling aan de hand van een vooraf gekozen thema door het bureau.

Inmiddels hebben er zeven edities van het open spreekuur plaatsgevonden. De opkomst is wisselend.

Michiel Steltman op het iBestuur live event Digitale infrastructuur en data-economie

Op 17 mei jl. trad Michiel Steltman op als dagvoorzitter en moderator bij het iBestuur live event Digitale infrastructuur en data-economie dat plaats vond in Nieuwspoort in Den Haag.

Er werd onder meer gesproken over de ontwikkeling van data-economie in Nederland, het belang van vrije datastromen en interoperabiliteit in Europa, digitale soevereiniteit, data-economie en innovatie, datacenters en digitale weerbaarheid. Veel raakvlakken met het werkveld van het Forum Standaardisatie.