Openbaar en toegankelijk

Content

Online winkelen, bankieren en je overheidszaken regelen, iedereen doet het! Iedereen? Voor een paar miljoen Nederlanders is het een flinke uitdaging. En dat terwijl ICT juist geweldige kansen biedt voor inclusie. Veel organisaties hebben al stappen gezet om hun websites digitaal toegankelijker te maken, maar we zijn er nog lang niet. Zo staan er op overheidswebsites enorme hoeveelheden bestanden (vaak PDF's) online, die niet digitaal toegankelijk zijn.

Vanaf 23 september 2020 heeft de hele overheid een wettelijke verplichting om alle online informatie en diensten digitaal toegankelijk aan te bieden. Deze verplichting komt niet uit de lucht vallen. De Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz) bestaat sinds 2003 en er is al acht jaar een 'Pas toe of leg uit'-verplichting voor digitaal toegankelijke online informatie. De overheid zou al jaren toegankelijke informatie en diensten moeten aanbieden.

Verreweg de meeste bestanden die organisaties online zetten zijn PDF's, wel honderdduizenden bij de overheid alleen. Dit is gek, want PDF is vaak niet de optimale vorm om de informatie in te presenteren. Zo zijn ze moeilijk te lezen op mobiele apparaten, kan de informatie online moeilijker te vinden zijn en hebben PDF-bestanden de neiging om de bezoeker van de website weg te leiden.

Heel veel informatie kan beter als webpagina (HTML) aangeboden worden. HTML heeft niet de hierboven genoemde nadelen van PDF en is makkelijker digitaal toegankelijk te maken. Vooral als een platform gebruikt wordt zoals Platform Rijksoverheid Online (PRO) of Pleio, die al digitale toegankelijkheid ondersteunt.

Voor u een PDF uploadt, vraag u dan eerst af:

  • Moet deze informatie echt op de website?
  • Waarom moet dit als bestand op de website?
  • Is er een dwingende reden om het in PDF te publiceren?
  • Kan ik de informatie (ook) in een vorm aanbieden die het doel beter dient en digitaal toegankelijker is?

Er kan een dwingende reden zijn om uw informatie toch als document op de website te zetten. Bijvoorbeeld als de gebruiker het bestand lokaal moet kunnen bewaren of afdrukken. Maar zelfs dan is PDF niet noodzakelijk de enige geschikte bestandsvorm. Welke documentform het beste gebruikt kan worden hangt af van de toepassing en het doel van de informatie.

De website van het Nederlandse expertisecentrum voor digitale toegankelijkheid digitoegankelijk.nl legt uit waar een PDF aan moet voldoen om toegankelijk te zijn.

De meeste PDF-documenten worden gemaakt door bewerkbare brondocumenten (.docx, .xlsx, .pptx, .odt, .ods, .odp) met gangbare kantoorapplicaties zoals Microsoft® Office of LibreOffice™ te exporteren naar PDF. Hier vind je informatie over hoe je toegankelijke PDF-documenten aanmaakt met gangbare kantoorsoftware:

Microsoft® geeft informatie over het produceren van toegankelijke documenten en het exporteren van toegankelijke PDF in Office. Ook geeft LibreOffice™ instructies om toegankelijke documenten te maken en exporteren als toegankelijke PDF.

Verder zijn er (gratis) hulpmiddelen beschikbaar:

  • De PDF toegankelijkheidschecker PAC3 van de Zwitserse Stiftung zur behindertengerechten Technologienutzung. Dit is software die geïnstalleerd moet worden, maar de installatie is eenvoudig.
  • De Nederlandse online PDF toegankelijkheidschecke van Pleio en Forum Standaardisatie.
  • Ook bestaat er een PDF/A checker voor duurzaam toegankelijke PDF van het Europese project VeraPDF.
  • Beluister het webinar PDF en Toegankelijkheid hoe om te gaan met PDF's.
  • Lees in het digitaal magazine hoe je Digitale Toegankelijkheid aanpakt.

Let op: gebruik online checkers van derden niet voor vertrouwelijke documenten.

De website digitoegankelijk.nl geeft meer informatie over digitale toegankelijkheid, zowel de bestuurlijke als technische aspecten. Deze website is van het expertisecentrum voor digitale toegankelijkheid van Logius.

Daarnaast is er de community website voor digitale toegankelijkheid op Pleio. Op deze website delen overheden kennis en ervaring op het gebied van digitale toegankelijkheid.

Is je document leesbaar?

Voice over Document Standaarden

We leven steeds meer in een digitale wereld.

Waarin de overheid veel informatie online deelt.

Maar, kan iedereen deze documenten wel lezen?

Ontvangers gebruiken verschillende apparaten.

Uiteenlopende software.

En kunnen een tijdelijke, of permanente beperking hebben.

De overheid moet informatie altijd aanbieden in een toegankelijke vorm,

die goed aansluit bij de gebruiker.

En daarvoor altijd open standaarden gebruiken.

Open standaarden zijn niet afhankelijk van een bepaalde leverancier.

Daardoor zijn gebruikers vrij om hun eigen applicatie te kiezen.

En documenten blijven ook in de toekomst goed leesbaar,

als een applicatie er niet meer is.

Zo dragen open standaarden bij aan een open, inclusieve samenleving,

waarin iedereen altijd toegang heeft tot de informatie die er voor hen toe doet.

Meer weten? Ga naar forumstandaardisatie.nl

Zo check je jouw pdf

Ik sta bij Han Zuidweg.
Die is ook van Forum Standaardisatie.
En Han die gaat ons wat vertellen over de pdf checker. Han wat is dat precies?
De PDF checker is een applicatie
waarmee je...
...PDF's kan checken op digitale toegankelijkheid. Digitale toegankelijkheid...
... ik denk dat veel mensen wel al weten wat het is, maar misschien ook een paar mensen niet.
Leg heel even kort drie dingen uit wat is digitale toegankelijkheid?
Het betekent eigenlijk zoveel als dat een website...
...of in dit geval een pdf.
Dat niet alleen wij als ziende dat daarmee dat kunnen lezen...
...maar dat ook mensen met een beperking
het bijvoorbeeld kunnen laten voorlezen.
Of je bijvoorbeeld in een website dat je dat...
...je het ook in plaats van met de muis. Bijvoorbeeld met de tab of met het toetsenbord kan bedienen.
Dus met andere woorden dat ook mensen met een beperking er iets mee kunnen.
En die beperking kan dus ook tijdelijk zijn.
Dat hoeft niet een blinde of een zeer slechtziende te zijn.
Het kan ook zijn dat je je pols gebroken
hebt en niet met de muis kan bijvoorbeeld.
Ja, precies dan is het ook eigenlijk heel belangrijk.
Ja, en het gaat nu specifiek om pdf's.
Is daar ook een specifieke uitdaging dan in...
...waarom het daar heel belangrijk is?
Ja wat je eigenlijk ziet, het digitale...
...toegankelijkheid is nu verplicht voor de overheid.
Dus als de overheid een website in de lucht doet...
...dan moet die digitaal toegankelijk zijn.
Dat moet dus iedereen er wat mee kunnen.
Je ziet dat dat voor die websites vaak nog wel lukt.
Want dat is al heel interactief en je hebt tuurlijk een computer...
...maar pdf's dat zijn echt het probleem.
En er staan nogal wat pdf's op die overheidssites...
...en die zijn heel moeilijk toegankelijk
te maken, digitaal toegankelijk te maken.
Dus de pdf's voor de overheid specifiek is echt
best wel een probleem als je niet alles makkelijk...
...zelf kan lezen of kan luisteren ook.
En wat doet de pdf checker precies?
Nou ja, de pdf checker.
Wat we wat hebben gemaakt is een applicatie...
...die waarmee je eigenlijk ja snel laagdrempelig kan checken.
Het is een webapplicatie.
Dus iedereen kan er gewoon bij.
Je kan even kijken of je pdf, nou...
...in hoeverre die inderdaad digitaal toegankelijk is.
Dat moet ik er direct bij zeggen het is geen bewijs.
Want er is natuurlijk wetgeving voor.
Het is niet zo dat als je je pdf hier doorheen haalt...
...en hij zegt van nou is goed dan kan je niet...
...ervan uit gaan van nou dan voldoe ik dus aan de wet.
Het is echt bedoeld voor auteurs om even te kijken. Nou welke problemen...
...welke fouten zitten er nog in mijn
document?
En dat kan je dan dus ook oplossen of daar krijg je je suggesties voor.
Nou ja, weten is he...
...als je t weet dan kan je d'r mee aan de slag.
Dat is het idee.
Ja, nou het klinkt heel belangrijk eigenlijk.
Ik wil net zeggen dan zullen we even kijken...
...maar volgens mij is ie net uitgegaan.
Maar dat maakt niet uit.
Dat is heel vervelend want dan moet ik m'n password intypen.
Dat is een heel slecht moment.
Ik ga je gelijk wel complimenteren op de lengte van je password. Ja dat is ie.
Ik zou ook niet mee filmen want
Nee nee nee, dat doen we zeker niet.
Juist daar is ie.
Ja, want op deze website kan je dan je bestand uploaden en...
...kijken wat er nog aan verbeterd kan worden.
Het is een hele simpele site.
je ziet er gewoon een knop op zitten en...
...daar kan je wat naartoe slepen.
Dus ik heb hier kan er een pdf naar toe slepen zo. Bestandje naartoe slepen?
Nou en dan gaat ie wat rekenen.
Daar is ie heel even mee bezig en dan wat je dan krijgt eigenlijk is een soort ja ik krijg een...
...soort score en die laat ik zien hoe toegankelijk je document is.
Nou daar heb je hem.
Ik heb een willekeurig document genomen hoor. Gewoon van het web gehaald.
Nou je ziet een zie je dan score.
Maar wat veel belangrijker is dat je hier kan zien, je kan hier zien wat er mis is.
Wat heel belangrijk is voor slechtziende
mensen is of mensen die kleurenblind zijn...
...is contrast heel belangrijk.
Dus je ziet het contrast.
Je kunt dan ook zien waar dat zit dat probleem, dat is in het mooie.
Je ziet hier het documenten naast.
Dus je ziet ook waar die problemen zitten.
Nou het kan zijn contrast.
Het is best een lange lijst van dingen om op te lossen.
Dit kan je indrukken.
Ja dus je krijgt ook waar je het op moet lossen dan.
Nou hartstikke handig.
En dit is nu gericht ook op de overheid.
Maar ook als je niet bij de overheid werkt...
...dan lijkt me dit best wel een belangrijk.
Ja dit is dit is voor iedereen te gebruiken.
Maar we hebben natuurlijk...
...in de eerste plaats gemaakt voor de overheid omdat die wet geldt voor de overheid.
En omdat een heleboel medewerkers van de overheid die hebben...
...gewoon op een standaard werkplek, hebben
zij niet zoiets waarmee je dat kan checken.
niet zoiets waarmee je dat kan checken.
En dat is eigenlijk de directe reden.
En waar kunnen ze dat doen op.
pdf checker punt nl. Heel simpel.
Nou super! Dat lijkt me heel duidelijk.
Dank je wel Han voor de toelichting.