Al onze nieuwe sites voldoen aan de standaarden

Content

Portretfoto van Rob de Groot en Fiona Wissink van SZW

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) had teveel websites en te weinig controle op de beveiliging en toegankelijkheid ervan. En dus was het hoog tijd voor een betere regie. Een generieke routekaart bracht succes. Drie betrokkenen vertellen hoe dit document de standaard werd binnen SZW.

Even voorstellen

Rob de Groot: Houdt als CIO-office toezicht op de websites van SZW. En controleert in die rol ook of de sites voldoen aan de standaarden van Forum Standaardisatie.

Carla Grootens: Is contentexpert websites binnen de directie Communicatie (niet op de foto's).

Fiona van den Deijssel-Wissink: Is informatiemanager voor het directoraat Sociale Zekerheid en Integratie. En onderhoudt het contact met de website-eigenaren van dit directoraat.

Waarom een routekaart?

Rob: ‘Enkele jaren geleden zijn we bij SZW een groot project gestart om ons domeinnaambeheer op orde te brengen. We hadden op dat moment onnodig veel sites, waarvan het merendeel bovendien niet aan de open standaarden voor toegankelijkheid en veiligheid voldeden. Het is mijn taak om te zorgen dat het niet bij dit project bleef. En dat we dus ook niet elke drie jaar zo’n project op moeten starten. Daarom wilde ik dit probleem bij de wortels aanpakken. Sites moeten van begin af aan voldoen aan de open standaarden.’ Carla:

We hebben al heel lang ongeveer dezelfde regels voor nieuwe websites van SZW. Alleen kent bijna niemand die.

'Omdat niemand wist waar die regels te vinden waren. En daarom ging het in het verleden zo vaak verkeerd.’ Rob: ‘Vandaar de routekaart, in de vorm van een aantrekkelijke visual met regels. Collega’s die nu een nieuwe site willen laten bouwen, verwijzen we daarnaar.’

  • Bepaal doel, gewenste inhoud en functionaliteit
  • Bepaal de communicatieve of functionele behoefte. Deze is leidend om te bepalen
  • Welke middelen hiervoor het beste ingezet kunnen worden en aan de vereisten voldoen.

Bestaand tenzij...

Het rijksbreed afwegingskader online middelen schrijft voor dat er wordt aangesloten bij bestaande kanalen tenzij die geen uitkomst bieden (omgekeerde bewijslast). Ga met Directie Communicatie in gesprek om te bepalen of de content op Rijksoverheid.nl of een bestaande SZW-website geplaatst kan worden. Het is pas toegestaan om een nieuwe website aan te maken, als dit niet mogelijk blijkt.

Creatie nieuwe website

Deze routekaart beschrijft alleen de situatie voor als een nieuwe website gerechtvaardigd is. Andere scenario’s zijn buiten scope.

Kan het op PRO?

Het rijksbrede afwegings-

kader zegt hierover: “Als het professionele gesprek leidt tot de ontwikkeling van een nieuwe website, nieuwsbrief en e-zine maken departementen gebruik van het Platform Rijksoverheid Online (PRO). De voordelen van PRO zijn bekend: de techniek voldoet aan alle harde eisen, de middelen zijn direct beschikbaar, het is bewezen techniek, en minimale kosten door efficiënt hergebruik. Alleen als PRO onvoldoende uitkomst biedt

kan men afwijken van het uitgangspunt ‘PRO, tenzij’.” Op basis van de gewenste functionaliteit wordt onderzocht of PRO hierin kan voorzien.

Ja= Aanvraag PRO-site

De aanvraag voor een PRO-website en het verdere proces verloopt via Directie Communicatie.

Nee=Inkooptraject

Als een website niet op PRO gerealiseerd kan worden, dan moet een andere oplossing worden ingekocht. Dit gaat via de HIS. Zorg ervoor dat alle verplichte standaarden worden opgenomen in het pakket van eisen. Zie  https://eisenrijkswebsites.nl.

Domeinnaam aanvragen

Op domeinnamen is het domeinnaambeleid van toepassing. Deze kunnen worden aangevraagd via Directie Communicatie.

Webredactie inregelen

De webredactie kan zelf worden uitgevoerd of dit kan als dienst worden afgenomen binnen de raamovereenkomst van Directie Communicatie. Zorg ervoor dat de redacteuren op de hoogte zijn van de toegankelijkheidseisen die aan content worden gesteld.

Bouw

Om te voldoen aan de eisen voor rijkswebsites zal de leverancier gebruik moeten maken van een Digitaal (SSL/TLS) certificaat, de rijkshuisstijl en de centrale analysevoorziening. De laatste twee zaken kunnen geregeld worden via Directie Communicatie. Het certificaat kan aangevraagd worden via het Self-Service Portaal van SSC-ICT. Let hierbij op:

  • Digitaal (SSL/TLS) certificaat
  • Rijkshuisstijl
  • Aansluiten op webanalyse

Webstandaarden toetsen en verbeteren

Op internet.nl kan een automatische controle worden uitgevoerd om te zien of een site voldoet aan de verplichte standaarden voor websites en e-mails. Voor een uitgebreide toelichting op de controles, zie de Handreiking Beheer Internetdomeinen Rijksoverheid.

Oplevering

Zodra een website is opgeleverd, kunnen de laatste stappen worden gezet.

Aansluiten op archiefvoorziening

Bij het registreren van de domeinnaam heeft Directie Communicatie Doc-Direkt op de hoogte gesteld van de komst van een nieuwe website. Zodra die in de lucht is, kan deze worden gearchiveerd. Doc-Direkt zal een controle doen op de kwaliteit van de archivering. Zij zullen met de website-eigenaar het gesprek aangaan of er geen AVG-gevoelige content op de website staat of documenten waarvan het publicatierecht niet is afgekocht. Daarnaast zullen zij ook samen met de eigenaar ervoor zorgen dat content die technisch niet gearchiveerd kan worden (“niet-harvestbaar”) alsnog goed wordt beschreven.

Toegankelijkheid toetsen en verbeteren

Een website dient toegankelijk te zijn voor bezoekers met een beperking. Dit moet worden geborgd in de techniek en in de content. Met name dit laatste is een continu proces. De eerste stap is om een verklaring op te stellen met de wizard op toegankelijkheidsverklaring.nl. Hierin kondig je aan dat er gewerkt zal worden aan toegankelijkheid. De volgende stap is om de huidige status te onderzoeken. Directie Communicatie kan hierin faciliteren. Op basis van de bevindingen kunnen verbeteracties in gang worden gezet en de verklaring worden bijgewerkt. Elke paar jaar, of eerder als de website grondig wijzigt, dient de toegankelijkheid opnieuw te worden onderzocht.

Live website en Life Cycle Management

Bij de start van een website dient al een plan aanwezig te zijn over hoe de website in de toekomst technisch en inhoudelijk wordt onderhouden. Een website vraagt om een continue investering. Er zal periodiek moeten worden gecontroleerd of het die investering nog waard is. Totdat de website definitief offline is gehaald, dient deze te (blijven) voldoen aan de standaarden.

Meer informatie

Handreiking Beheer Internetdomeinen Rijks-overheid (RDDI).

Wat is deze routekaart?

Carla: ‘Het is een stappenplan dat collega’s helpt om te bepalen of hun project in aanmerking komt voor het ontwikkelen van een nieuwe site. En, als dit het geval is, hóé ze een site bouwen die voldoet aan de standaarden. Je ziet precies wat er moet gebeuren en in welke volgorde.’ Rob: ‘De mensen die een website willen laten maken, hebben meestal geen verstand van ICT. Dit helpt ze om te zorgen dat ze niks vergeten.’ Fiona: ‘En het is dan natuurlijk niet de bedoeling dat deze collega’s alles zelf moeten doen. Lezers worden bij alle belangrijke onderdelen doorverwezen naar andere onderdelen van de organisatie, bijvoorbeeld naar de directie Communicatie.’

Portretfoto Fiona Wissink van SZW

Wat zijn de eerste resultaten?

Rob: ‘De nieuwe sites voldoen allemaal aan de standaarden. Dat is het belangrijkste resultaat. En omdat we er niet achteraf achteraan hoeven te jagen, scheelt het ons uiteindelijk ook veel tijd.’ Fiona:

'De routekaart is blijkbaar duidelijk voor collega’s. En er wordt soms heus wel een beetje gemokt. Ze hebben niet altijd zin in het traject. Maar het gebeurt wel.’ Carla: ‘Een bijkomend voordeel is dat we dankzij de routekaart het aantal sites beperken. Te vaak is een nieuwe site nog de oplossing voor een ‘probleem’ bij SZW. Omdat we in de routekaart beginnen met de vraag of het wel nodig is, en daarbij doorverwijzen naar Communicatie, hebben we hier veel meer grip op.’

Ik merk dat ik als informatiemanager ook veel minder tijd kwijt ben aan het uitleggen van de regels.

Hoe zorgden jullie dat de routekaart gebruikt werd?

Rob: ‘SZW heeft informatiemanagers binnen elk werkveld. Zij zijn onze voelsprieten in de organisatie. En hielpen ons bijvoorbeeld om die routekaart onder de aandacht te brengen binnen hun werkveld.’ Fiona: ‘Een van mijn taken is het onderhouden van contact met de website-eigenaren binnen het directoraat Sociale Zekerheid en Integratie. En beleidsmedewerkers komen uit zichzelf naar me toe voor vragen, bijvoorbeeld over het maken van een nieuwe website. Dan verwijs ik ze naar de routekaart.’

En als ze niet bij jullie aankloppen?

Rob: ‘Het is in theorie nog altijd mogelijk dat een collega een externe partij inhuurt en alle routes omzeilt. Maar dat is voorlopig nog niet gebeurd. Op de een of andere manier komen we er altijd wel achter. Ook omdat de samenwerking tussen CIO-office, Communicatie en de informatiemanagers gewoon heel goed is.’

Portretfoto Rob de Groot van SZW

Hoe is die samenwerking ingericht?

Rob: ‘Het begint met een document waarin staat beschreven wie waarvoor verantwoordelijk is. Directie Communicatie is de domeinnaamliaison. Zij moeten toestemming geven voor de komst van een nieuwe site. En zorgen voor een actueel overzicht met domeinnamen. Als CIO-office houd ik het toezicht op de sites. Ik controleer of alles voldoet. En ga het gesprek aan als dit niet zo is. Maar los daarvan hebben we ook regelmatig contact met elkaar.’ Fiona: ‘Dát is het belangrijkste denk ik. Als we belangrijke signalen ontvangen, geven we die direct aan elkaar door. Als ik bijvoorbeeld hoor dat iemand binnen mijn werkveld een nieuwe website wil laten maken, breng ik Carla direct op de hoogte. Zo zorgen we dat ons niks ontgaat.’

Is de routekaart ook geschikt voor anderen?

Carla: ‘Absoluut. We hebben het bestand al (op verzoek) doorgestuurd naar een paar ministeries, en naar Forum Standaardisatie. Hopelijk helpen we hier ook andere instellingen mee.’

Portretfoto Rob de Groot van SZW

Documentatie-type

Gerelateerde standaard(en)